Beskid Mały

Beskid Mały - grupa górska położona w Beskidach Zachodnich - mimo że nie należy do szczególnie wysokich, wyróżnia się zwartą formą i obfituje w wiele atrakcji. Na zachodzie graniczy z Kotliną Żywiecką i Beskidem Śląskim, na północy przechodzi w Pogórze Śląskie, na wschodzie dolina Skawy oddziela go od Beskidu Makowskiego, na południu natomiast przez Pasmo Pewelskie graniczy z Beskidem Żywieckim. Co ciekawe, Beskid Mały jest najbardziej na północ wysuniętym pasmem nie tylko w Beskidach, ale i całych Karpatach.
Beskid Mały składa się z dwóch nierównych części rozdzielonych przełomową doliną Soły. Na zachodzie znajduje się mniejsze pasmo Czupla, na wschodzie natomiast główna część masywu górskiego zwana Górami Zasolskimi. Pasmo Czupla ma kształt rogalika opartego z obu stron o dolinę Soły. Zaczyna się stromo opadającym w trzech kierunkach Czuplem (933 m), który jest najwyższym szczytem całego Beskidu Małego, by przez Magurkę Wilkowicką (909 m), gdzie znajduje się często odwiedzane przez turystów z pobliskiego Bielska-Białej schronisko, opaść na przełęcz Przegibek (663 m), przez którą biegnie widokowa szosa z Bielska-Białej do Międzybrodzia Bialskiego. W północnej części rogalika wyróżniają się Gaiki (808 m), Groniczki (826 m) i Hrobacza Łąka (828 m), gdzie znajduje się schronisko prowadzone przez księży z Warszawy i Krzyż III Tysiąclecia. W przełomowej dolinie Soły zbudowano kilka sztucznych zbiorników wodnych, stanowiących dużą atrakcję turystyczną i ośrodek sportów wodnych. Są to, idąc od północy: Jezioro Czaniec, Jezioro Międzybrodzkie i Jezioro Żywieckie.
Góry Zasolskie zaczynają się charakterystyczną górą Żar (761 m) ze zbiornikiem elektrowni szczytowo-pompowej na wierzchołku i wiodącą na szczyt koleją linowo-terenową, by przez Kocierz (884 m) opaść na Przełęcz Kocierską (718 m). Prowadzi tędy dawny trakt zwany Gościńcem Kocierskim. Grzbiet główny biegnie dalej przez widokowy Czarny Groń (892 m) i najwyższą w Górach Zasolskich Łamaną Skałę (929 m) z rezerwatem leśnym Madohora, by za Leskowcem (918 m), znanym z szerokich panoram, na Groniu Jana Pawła II (890 m) ze schroniskiem i kaplicą górską rozdzielić się na kilka grzbietów, opadających do doliny Skawy.
U podnóży Beskidu Małego znajduje się kilka zabytkowych miejscowości, takich jak Kęty z kilkoma kościołami i klasztorami, dawny ośrodek tkacki Andrychów, Wadowice – rodzinne miasto Jana Pawła II i Sucha Beskidzka z zamkiem  zwanym Małym Wawelem. Tekst: Dariusz Wojciechowski i Grzegorz Zwoliński